W dniu 17 listopada 2023 r. na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej Drugi warsztat partycypacyjny (seminarium) projektu Build Up Skills II Poland. Celem spotkania była przede wszystkim prezentacja rezultatów analizy status quo w zakresie umiejętności w obszarze niskoemisyjnego i energooszczędnego budownictwa stanowiącej podstawę do dalszych prac projektu BUILD UP SKILLS II Poland a następnie prezentacja założeń projektu Mapy drogowej odzwierciedlającej nowe potrzeby w zakresie umiejętności w tych obszarach do 2030 r. Założeniem seminarium było również uzyskanie informacji zwrotnej i komentarzy od przedstawicieli różnych grup środowiska budowlanego. Partnerzy BUPS II przedstawili rezultaty dotychczasowych konsultacji i przebieg pierwszej serii seminariów regionalnych organizowanych w 7 ośrodkach.
Zaprezentowano także badania i działania prowadzone w innych projektach, w tym rezultaty II edycji Branżowego Badania Kapitału Ludzkiego w sektorze budownictwa oraz prace i plany Sektorowej Rady ds. Kompetencji w Budownictwie w zakresie promocji umiejętności dla niskoemisyjnego i efektywnego energetycznie budownictwa.
Główne wnioski z dyskusji i rekomendacje:
Prezentacje i wystąpienia przedstawicieli Partnerstwa BUPS II stanowiły wprowadzenie do dyskusji moderowanej przez przedstawiciela ZZ Budowlani Jakuba Kus. Pierwszym obszarem debaty była ocena rezultatów badania status quo Do tych działań odnieśli się zarówno partnerzy projektu BUILD UP SKILLS II jak i przedstawiciele organizacji budownictwa, Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz przedstawiciele uczelni technicznych. Podkreślano przede wszystkim zmiany zachodzące w ostatnich latach zarówno w zakresie potrzeb dotyczących kompetencji i umiejętności, sytuacji na rynku budowlanym i rynku pracy jak i , co szczególnie istotne, w otoczeniu legislacyjnym na poziomie UE. Zmieniły się cele dotyczące poziomu emisji i rekomendacje dotyczące efektywności energetycznej. Pojawiły się nowe technologie, które, choć w budownictwie wprowadzane są wolno, mają już i będą miały rosnący wpływ na potrzeby kompetencyjne. BUPS II koncentruje się na zasobie kadrowym niezbędnym do wdrożenia strategii renowacji budynków. To bardzo szeroki obszar. Uczestnicy dyskusji podkreślali, że zarówno w zakresie kształcenia i szkolenia kadr, jak i w zakresie realizacji przyjętych już krajowych planów dotyczących efektywności energetycznej i reedukacji emisji w tym obszarze występują znaczne opóźnienia i luki.
Odniesiono się w dyskusji do założeń nowej Mapy drogowej. Zwrócono uwagę na potrzebę odniesienia się do danych z Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych. Uczestnicy seminarium reprezentujący różne środowiska pracodawców i pracowników budownictwa i edukacji podkreślali, że konieczne są skoordynowane działania mające na celu aktualizacje programów kształcenia na poziomie wyższym i podstaw programowych, jak i praktyczne działania projektantów i wykonawców robot budowlanych mające na celu określenie wiarygodnych danych na temat potrzeb w zakresie nowych umiejętności. Należy podkreślić, że kształcenie w okresie tworzenia pierwszej Mapy drogowej odbywało się w innym niż obecnie systemie organizacyjnym kształcenia i szkolenia zawodowego na poziomie 3 i 4 PRK. Zintegrowany System Kwalifikacji wprowadzony w 2015 r. stworzył nowe możliwości działania, które są dotychczas niewykorzystane, przede wszystkim w zakresie szkolenia pozaformalnego (nowe kwalifikacje rynkowe). Przedstawiciele technicznego szkolnictwa wyższego podkreślali, że mimo widocznego postępu, konieczne jest nadal wprowadzanie zmian w programach kształcenia studentów. Dyskutanci (zarówno uczestnicy stacjonarni jak i online) zwracali uwagę na konieczność wprowadzenia czytelnych kryteriów jakościowych w tym systemie, zarówno w zakresie dopasowania programów szkolenia do realnych potrzeb rynku i przedsiębiorstw jak i systemu potwierdzania umiejętności.
Przedstawiciel Ministerstwa Rozwoju i Technologii zaprezentował kierunki działań legislacyjnych i wdrażających w obszarach, na których koncentruje się projekt. Przedstawiciele firm budowlanych i spółdzielni mieszkaniowych zwracali ponownie uwagę na niedobory wykwalifikowanych pracowników na rynku pracy i potrzeby inwestorów i klientów zainteresowanych renowacją Przedstawiciele środowiska akademickiego wskazywali ponownie na bariery w rozwoju kształcenia inżynierów dla budownictwa efektywnego energetycznie. Moderowana dyskusja, miała charakter wymiany poglądów pomiędzy jej uczestnikami. Podkreślano potrzebę szerokiej konsultacji nowej mapy drogowej i w tym kontekście pozytywnie oceniono inicjatywę organizacji seminariów regionalnych.
Z dużym zainteresowaniem spotkała się prezentacja rezultatów BBKL dla sektora budownictwa – odnosząca się bezpośrednio do obszaru potrzeb kompetencyjnych z zakresu efektywności energetycznej i ograniczenia emisji. Postulowano wykorzystanie rezultatów badania w przygotowaniu Mapy drogowej.
Podczas warsztatów pojawiło się szereg sugestii i rekomendacji istotnych dla dalszej realizacji projektu. Uczestnicy dyskusji podkreślali, że:
- – należy w pracach nad mapą uwzględnić dane z PKOB (Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych).
- należy dokonać przeglądu kompetencji w zakresie EE i gospodarki niskoemisyjnej w programach pozaszkolnych form kształcenia ustawicznego. Wszystko wskazuje na to, że kształcenie ustawiczne będzie kluczową formą szkolenia i edukacji specjalistów w tym zakresie. (postulat zgłoszony także w trakcie I warsztatu)
- niezbędne jest dokonanie zmian podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego. Obecnie w tych podstawach praktycznie nie ma komponentów dotyczących EE i OZE. (postulat zgłoszony także w trakcie I warsztatu,
- konieczne jest zwiększenie liczby kwalifikacji rynkowych z obszaru EE i OZE włączonych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Obecnie ilość takich kwalifikacji w PRK jest minimalna,
- należy ponowić w nowej KMD postulat dofinansowania szczególnie inwestycji w EE i OZE, które są wykonywane przez certyfikowany personel (postulat zgłoszony także w trakcie I warsztatu),
- w nowej KMD należy umieścić postulat ewaluacji systemu certyfikacji instalatorów OZE oraz systemu akredytacji ośrodków prowadzących szkolenia instalatorów OZE, (postulat zgłoszony także w trakcie I warsztatu),
- w nowej KMD należy opracować listę priorytetowych działań w dziedzinie edukacji i rozwoju umiejętności na potrzeby EE i OZE (postulat zgłoszony także w trakcie I warsztatu),
- w nowej KMD powinien pojawić się postulat certyfikacji osób w zakresie umiejętności stosowania najnowszych technologii energooszczędnego i nisko- lub zeroemisyjnego budownictwa. (postulat zgłoszony także w trakcie I warsztatu),
- w celu zapewnienia wdrożenia nowej Mapy drogowej i zapewnienia trwałości innych rezultatów projektu BUPS II potrzebne jest podjęcie współpracy i koordynacji działań z Sektorową Rada ds. Kompetencji w Budownictwie. Rada mogłaby monitorować realizację postulatów BUPS II po zakończeniu projektu.
W trakcie seminarium zwrócono również uwagę na potrzebę wykorzystania w dalszych pracach projektu rezultatów innych projektów, w tym badań BBKL.
Główne wnioski i rekomendacje po II seminarium BUPS II w znacznej mierze pokrywają się z wnioskami I seminarium i rezultatami uzyskanymi podczas badania status quo koordynowanego przez Sieć Łukasiewicz ITeE.